مسجد جامع ساوه

مسجد جامع ساوه

رد پای آثار بی‌بدیل و زیبای هنر و معماری ایرانیان را می‌توان تا شهر ساوه دنبال کرد، جایی که نامش در لابه‌لای تاریخ طبری هم آورده شده و پس از گذراندن تاریخ پرفراز و نشیب، از هر دوره تاریخی یادگاری‌هایی را دلش جای داده است. این آثار ارزشمند هویت شهر ساوه را به نسل‌های امروزی بازگو می‌کنند تا شرح حال کاملی از دوران اوج و تاریکی خود داشته باشند. در میان این آثار بنای مسجد جامع ساوه مانند یک موزه منحصربه‌فرد نمودهایی از هنر سه دوره تاریخی ساسانیان، صفویه و سده‌های اولیه اسلامی را بازتاب می‌کند و معماری، نقاشی، کاشی‌کاری و گچ‌بری‌اش گواه روشنی برای اثبات این ارزش و اعتبار هستند. با ما همراه باشید تا اولین مسجد ایران و شهر ساوه را بهتر بشناسیم.

ساوه

مسجد جامع ساوه

در لابه‌لای تاریخ از ساوه به عنوان بخشی از ایالت کوهستان و جبال یاد کرده‌اند، یعنی از آخرین دهه‌های دوره ساسانیان تا اوایل دوره اسلامی. سایه تاریک مرگ مصادف با دوره مغول‌ها بر روی شهر افتاده یعنی زمانی که در پی یورش مغول‌ها در سال ۶۱۷ از شهر ساوه چیزی جز خاک و خون باقی نمانده اما بعد از دو قرن به دلیل موقعیت جغرافیایی شروع زندگی دوباره‌ای را تجربه کرده است. ویرانی‌های شهر ساوه به مرور زمان مرمت شده و به دلیل قرار گرفتن در کانون راه‌های اصلی بازرگانی کشور به سمت رونق پیش رفته است. همین موضوع باعث شده که در طول تاریخ مورد توجه قرار گرفته و آثار، بناها و جاذبه‌های گردشگری و زیارتی متعدد جایگزین ویرانه‌های شهر شود.

درباره مسجد

مسجد جامع ساوه

اعتبار مسجد جامع ساوه در ایران و خارج از کشور سالانه بیش از ۲ تا ۳ هزار گردشگر را به دیدن این اثر هزار ساله می‌کشاند. به گفته کارشناس میراث فرهنگی ساوه برخی از این گردشگران برای مطالعه و تحقیق به بازدید مسجد جامع ساوه می‌آیند. جالب است بدانید که این مسجد تماما از گل و خشت ساخته شده و مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب، یک مناره، چندین شبستان، ۲ ایوان و محراب‌های متعددی می‌باشد. با توجه به بنای صلیبی خشتی در دو گوشه ضلع جنوبی مسجد می‌توان نتیجه گرفت که در روزگاران پیش از اسلام آتشکده‌ای در این منطقه وجود داشته است و بعدها در دوره اسلام به بخشی از مسجد تبدیل شده است.

تاریخچه مسجد

مسجد جامع ساوه

همان‌طور که گفتیم نمودهای دوره‌های مختلف رد پای تاریخ‌های مختلفی را در طول ساخت این مجموعه نشان می‌دهد و تاکنون تاریخ دقیق ساخت مسجد جامع ساوه مشخص نشده ولی با در نظر گرفتن قدمت قدیمی‌ترین بخش این مجموعه که مربوط به کتیبه‌ها است می‌توان نتیجه گرفت که قدمت مسجد جامع ساوه را به حدود ۱۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد. البته بخش‌های مختلف مسجد در طول تاریخ تغییرات اساسی را به چشم دیده است، مثلا گنبدخانه که از قدیمی‌ترین بخش‌های مسجد جامع ساوه می‌باشد در سده‌های ۴ و ۵ هجری و مناره مسجد در سده ۶ ساخته شده است و این در حالی است که ایوان غربی متعلق به سده هشتم است.

معماری و مشخصات مسجد

مسجد جامع ساوه

با ورود به این مجموعه بزرگ متوجه عظمت عظیم آن می‌شوید، این اثر باشکوه در مساحتی بیش از ۴ هزار و ۲۰۰ متر مربع ساخته شده و آنچه امروزه شاهد آن هستیم حاصل مرمت‌های چندین باره بوده و تقریبا اثری از بنای اولیه مسجد باقی نمانده است. مسجد جامع ساوه از نظر تاریخی، معماری و هنر تقریبا گوهر گران‌بهای آثار کشور به شمار می‌رود، به همین دلیل پرداختن به ارزش‌های این بنا در توصیف‌های کوتاه نمی‌گنجد ولی اگر بخواهیم به معماری آن بپردازیم باید به شبستان‌ها و دهلیزهای زیبای آجری آن اشاره کنیم که متعلق به دوره سلجوقیان است. یا محراب و کتیبه‌های متعددش که سوره‌های قرآن به خط ثلث و کوفی به طور شاهکارانه‌ای رویشان گچ‌بری شده‌اند.

گنبدخانه

مسجد جامع ساوه

از جمله عکس‌های جالبی که از مسجد جامع ساوه در فضای مجازی منتشر شده مربوط به محراب گچ‌بری شده گنبدخانه است. جایی که مهم‌ترین بخش مسجد به شمار می‌رود و بنا بر یافته‌های تاریخی پیشینه‌اش به دوره صفویه برمی‌گردد. علاوه بر نقش‌های چشم‌نوازی از گل و بوته‌ها و نقوش اسلامی، اگر نگاهی به گوشه‌های محراب بیاندازید، آیه‌هایی از سوره جمعه را می‌بینید که با چه ظرافتی گچ‌بری شده‌اند. گنبد فیروزه‌ای مسجد با ارتفاع ۱۶ متر و قطر ۱۴ متر، مثل نگینی زیبا از تمام نقاط شهر به نوازش چشم گردشگران همت کرده و زیبایی‌اش از نزدیک غیر قابل توصیف است، به خصوص با کاشی‌های فیروزه‌ای و تزیینات نوشتاری دور تا دور گنبد که نشان از اوج ترویج مذهب تشیع در ایران داشته است.

مناره مسجد

مسجد جامع ساوه

در ضلع شمال شرقی و در خارج از ۴ دیواری مسجد جامع ساوه، مناره‌ای باشکوه و عظیم را می‌بینید که با ارتفاع ۱۴ متر و قطر ۳٫۵ متر از دوران سلجوقی به یادگار مانده و گفته می‌شود این بنا مستقل از مسجد جامع ساخته شده است. هر چه بخش‌های پایینی مناره خالی از هر نوع تزئیناتی است در بخش‌های بالایی‌اش با نقش‌های آجری زیبای و منحصربه‌فردی روبرو می‌شویم. معماران ایرانی از ۴ متر به بالای داخل مناره، پله‌هایی را به شکل مارپیچ تعبیه کرده‌اند که به انتهای مناره ختم می‌شود. در پایان می‌توان گفت تماشای این بنای باعظمت و باشکوه حکایت بزرگی از شهر ساوه را به شما عزیزان منتقل می‌کند که در نوع خود بی‌نظیر است.

مطالب مرتبط: هتل ها و اقامتگاه های شهر ساوه، جاذبه های گردشگری ساوه

عبارت های مرتبط:

زیباترین مناطق مشابه: