نام تبریز در کتاب‌ ها و اسناد تاریخی تحت نام‌ های مختلفی نظیر «تَورِز»، «تَورِژ»، «تِبریز» و «توری» به ثبت رسیده‌ است. این شهر در طول تاریخ بار‌ها ویران و تجدید بنا شده‌ است.

در دوره ایلخانان، تبریز رونق یافت و پایتخت آنان بود و در سال ۶۹۳ هجری قمری شورشی در تبریز در مخالفت با چاپ و نشر پول کاغذی روی داد. در دوران غازان خان تبریز به حد اعلای شکوه خود رسید و ابنیه بسیاری در آن ساخته شد. الجایتو در سال ۷۰۴ هجری قمری، پایتخت خود را به سلطانیه منتقل کرد.

شاهرخ تیموری، پس از لشکر کشی به آذربایجان و جنگ با اسکندر قراقویونلو، مملکت اسکندر را به برادر وی جهانشاه قراقویونلو داد و در این دوره، تبریز به پایتختی قراقویونلو برگزیده شد. با برتری اوزن حسن آق قویونلو، این شهر به تصرف وی درآمد و تا سال ۹۰۷ هجری قمری که شاه اسماعیل اول صفوی الوند بی آق قویونلو را مغلوب کرد، تبریز پایتخت آنان بود. در دوره صفویه در زمان شاه اسماعیل اول صفوی، ترکان عثمانی پس از پیروزی در نبرد چالدران (۹۲۰ هجری قمری) تبریز را گرفتند. به موجب پیمان سال ۱۱۴۹ هجری قمری تبریز به دست نادر شاه از دولت عثمانی پس گرفته شد.

تبریز یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز استان آذربایجان شرقی است. این شهر بزرگ‌ ترین شهر منطقهٔ شمال غرب کشور و قطب اداری، ارتباطی، بازرگانی، سیاسی، صنعتی، فرهنگی و نظامی این منطقه شناخته می‌شود. بر اساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۹۰ صورت گرفته، شهر تبریز با جمعیتی بالغ بر ۱,۴۹۴,۹۹۸ نفر، چهارمین شهر پر جمعیت ایران پس از شهرهای تهران، مشهد و اصفهان محسوب می‌گردد. این شهر به‌ دلیل جای‌ دادن بسیاری از کارخانجات مادر و بزرگ صنعتی در خود و نیز وجود بیش از ۶۰۰ شرکت قطعه‌ ساز در آن، دومین شهر آلوده و نیز دومین شهر صنعتی کشور پس از تهران به‌ شمار می‌رود و به‌ دلیل صنعتی‌ بودن، یکی از مهم‌ ترین شهرهای مهاجر پذیر ایران محسوب می‌شود. پس از بهره‌برداری از آزادراه نبی‌اکرم، میزان مسافر پذیری تبریز رو به افزایش نهاد و این شهر پس از مشهد به‌ عنوان دومین شهر مسافر پذیر کشور مطرح گردید. به‌ جهت ریشه‌ کنی تکدی‌ گری از تبریز، این شهر به‌عنوان شهر بدون گدا شناخته می‌شود.