شهرستان زنجان، از شهرستانهای استان زنجان است. جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۹۰، برابر با ۴۸۶،۴۹۵ نفر بوده است. شهر زنجان مرکز این شهرستان است. نام زنجان عربی شده واژه زنگان است. مردم منطقه هنوز هم تلفظ زنگان را به کار می‌برند.
زنجان از شمال به شهرستان طارم و خلخال و میانه و از مشرق به سلطانیه و طارم و از جنوب به خدابنده و ایجرود و از غرب به شهرستان ماه نشان محدود است و از سطح دریا ۱۶۶۳ متر ارتفاع دارد.
حمدالله مستوفی در نزهه القلوب زبان زنجان و مراغه و تالش گشتاسبی را پهلوی ذکر میکند و می‌گوید «زبانشان پهلوی به جیلانی بازبسته است» که منظور همان گویش‌های گوناگون زبان‌های تاتی تبار است.
امروزه زبان مردم زنجان ترکی آذربایجانی، با لهجه زنجانی است و از لحاظ فرهنگی و زبانی به مانند سایر شهرهای آذربایجانی نشین ایران به شمار می‌روند. فارسی نیز در برخی خانواده ها رایج است. هم اینک استفاده از لغات فارسی در مکالمات روزمره مردم منطقه مرسوم شده و مردم استان زنجان در اداره ها، مدارس و مکان های عمومی به زبان فارسی و در مکالمه های روزمره و محلی به زبان ترکی صحبت می‌کنند.
اهالی زنجان از شیعیان به شمار می‌روند و هر ساله مراسمات خیابانی در ماه محرم و صفر در حسینیه اعظم زنجان با قدمت بیش از یکصد ساله، که از نمادهای عزاداری و دینداری مردم زنجان است، که علاوه بر زنجان، از سایر شهرهای داخلی و خارجی با جمعیت چند صد هزار نفری واقعه عاشورا را گرامی می‌دارند.
